HERBA 2

Herba
Bil. Nama Tempatan Nama Sains Famili
1 Aji samat Jackia ornata Rubiaceae
2 Balik angin Mallothus biaceae Euphobiaceae
3 Bangun-bangun Coeus amboinicus Labiateae
4 Bonglai bukit Zingiber cassumunar Zingiberaceae
5 Cekur bukit Kaempferia seaphochlamys Zingiberaceae
6 Gajah tarik Strycnos pubescens Loganiaceae
7 Geli-geli Cyrtosperma lasioides Aroideae
8 Gorek. Caesalpinia bonducella Leguminosae
9 Hujan panas daun besa Glochidion spp Euphorbiaceae
10 Kacip fatimah Labisia pumila. Myrsinaceae
11 Kubis hutan Brassica spp Cruciferae
12 Lengkuas genting. Alpinia conchigera Zingiberaceae
13 Panah arjuna Syngramma alysmifolia Polypodiaceae
14 Payung ali Biophytum adiantiodes Oxalidaceae
15 Periuk Kera Nepenthes gracilis Korth Nepenthaceae
16 Petai Belalang Leucaena leucocephala (Lam.) De Wit Leguminosae
17 Pinang hutan Pinanga spp Palmaceae
18 Sesudu Euphorbia nerrifolia Euphorbiaceae
19 Siti fatimah merah Labisia spp Myrsinaceae
20 Susun kelapa Apocynaceae Tabenaemontana Coronaria R.Br.ex Roem.et Schult
21 Tapak sulaiman Phullagathis rotundifolia Melastomaceae
22 Tepus harimau , Tepus merah. Zingiberaceae Amomum aculeata
23 Misai kucing Ortosiphon staming Labiateae
24 Depu pelanduk Wikstroemia ridleyi Thymelaeaceae

Kacip Fatimah


Famili : Myrsinaceae
Nama saintifik : Labisia pumila.
Nama tempatan : Kacip fatimah
Kegunaan.
Campuran herba ibu bersalin, buasir, sakit dalam tulang, meroyan.
Kaedah.
Air rebusan keseluruhan pokoknya terutama bahagian akarnya diminum. Selain daripada itu juga , keseluruhan pokok ini juga boleh dijadikan debu dan digunakan untuk rawatan buasir dengan cara menyapu pada bahagian buasir yang keluar.
Habitat.
Biasanya didapati di kawasan yang bercangkat rendah, di kawasan berair.
Ciri-Ciri Istimewa.
Daunnya berwarna hijau dan mempunyai buah bertangkai warna merah di bahagian pangkal batangnya.
Kaedah Pembiakan.
Pembiakannya menggunakan biji benih

Aji Samat

Famili : RubiaceaeNama saintifik : Jackia ornata.
Nama tempatan : Aji samat.
Kegunaan.
Mengubati lemah tenaga batin dan menambah tanaga batin serta urat saraf.
Kaedah.
Air rebusan akarnya diminum. Akar pokok ini juga boleh dijadikan seperti serbuk tea. Debu akar pokok ini boleh dijadikan bahan campuran dalam rempah sup ikan, daging dan ayam bagi tujuan menambahkan tenaga dan kesihatan. Rasanya sedikit kelat dan sesuai dijadikan minuman harian sekeluarga.
Habitat.
Biasanya didapati di kawasan yang bercangkat rendah, di kawasan pinggir hutan dan di lereng-lereng bukit terutama din kawasan yang banyak terdapat pokok bertam.
Ciri-Ciri Istimewa.
Mempunyai bunga yang cantik berwarna keputihan.
Kaedah Pembiakan.
Pembiakannya menggunakan biji benih

Balik Angin


Famili : Euphobiaceae
Nama saintifik : Mallothus biaceae
Nama tempatan : Balik angin
Kegunaan.
Herba bersalin , Basuh luka
Kaedah.
Air yang diramas dengan daunnya untuk membersih luka. Manakala air rebusan akarnya yang dicampur dengan herba lain dijadikan sebagai herba bersalin.
Habitat.
Di kawasan terbuka.
Ciri-Ciri Istimewa.
Daunnya berbentuk seperti hati dan bahagian bawahnya berwarna putih dan ianya jelas kelihatan apabila daunnya yang terbalik ditiup oleh angin.

Kaedah Pembiakan.

Biji benih.

Bangun-bangun



Famili : Labiateae
Nama saintifik : Coeus amboinicus
Nama tempatan : Bangun-bangun
Kegunaan.
Batuk , Sembelit, Minyak pati
Kaedah.
Keseluruhan air rebusan pokoknya diminum.
Habitat.
Di kawasan terbuka.
Ciri-Ciri Istimewa.
Daunnya berbau wangi dan boleh dijadikan ulam.
Kaedah Pembiakan.
Keratan batang.

Bonglai Bukit

Famili : Zingiberaceae
Nama saintifik : Zingiber cassumunar
Nama tempatan : Bonglai bukit
Kegunaan.
Herba bersalin, Seliuh, sakit urat.
Kaedah.
Air rebusan rizomnya diminum. Manakala bagi perawatan seliuh, daunnya disalai pada api dan digunakan sebagai balutan pada tempat seliuh.
Habitat.
Pokok ini boleh didapati di kawasan hutan pamah yang lembab.
Ciri-Ciri Istimewa.
Rizomnya berbau wangi
Kaedah Pembiakan.
Rizom dan biji benih.

Cekur Bukit


Famili : Zingiberaceae
Nama saintifik : Kaempferia seaphochlamys
Nama tempatan : Cekur bukit.
Kegunaan.
Herba bersalin, Seliuh, sakit urat.
Kaedah.
Air rebusan rizomnya diminum. Manakala bagi perawatan seliuh, daunnya disalai pada api dan digunakan sebagai balutan pada tempat seliuh.
Habitat.
Pokok ini boleh didapati di kawasan hutan pamah yang lembab.
Ciri-Ciri Istimewa.
Rizomnya berbau wangi
Kaedah Pembiakan.
Rizom dan biji benih.

Gajah Tarik


Famili : Loganiaceae
Nama saintifik : Strycnos pubescens
Nama tempatan : Gajah tarik
Kegunaan.
Lemah tenaga batin, Kencing manis, darah tinggi.
Kaedah.
Rendamkan bahagian batangnya ke dalam air dan minum airnya.
Habitat.
Hutan bukit cangkat rendah.
Ciri-Ciri Istimewa.
Akarnya yang dipotong mengeluarkan air yang pahit. Daunnya berkilat dan berpelepah.
Kaedah Pembiakan.
Biji benih

Geli-geli


Famili : Aroideae
Nama saintifik : Cyrtosperma lasioides
Nama tempatan : Geli-geli.
Kegunaan.
Gout, Sakit buah pinggang, Herba bersalin.
Kaedah.
Air rebusan isi batangnya diminum.
Habitat.
Kawasan hutan berpaya atau di kawasan pasir sungai.
Ciri-Ciri Istimewa.
Bentuk batangnya seperti keladi tetapi keseluruhan batangnya berduri. Daunnya pecah.
Kaedah Pembiakan.
Rizom.

Gorek

Famili : Leguminosae
Nama saintifik : Caesalpinia bonducella
Nama tempatan : Gorek.
Kegunaan.
Huluran, Darah tinggi, Herba bersalin.
Kaedah.
Akarnya digunakan sebagai campuran herba bersalin. Isi buahnya direbus dan diminum airnya bagi rawatan huluran dan darah tinggi.
Habitat.
Kawasan hutan tanah pamah dan cangkat rendah.
Ciri-Ciri Istimewa.
Sejenis akar berduri dan isi buahnya pahit.
Kaedah Pembiakan.
Biji benih

Kubis Hutan


Famili : Cruciferae
Nama saintifik : Brassica spp
Nama tempatan : Kubis hutan
Kegunaan.
Sakit kepala, Demam panas.
Kaedah.
Daunnya yang ditumbuk halus digunakan sebagai balutan di kepala.
Habitat.
Biasanya didapati di kawasan bercangkat rendah dan di tepi sungai
Ciri-Ciri Istimewa.
Daunnya tebal dan boleh dimakan sebagai ulam dan sayur. Buahnya seakan-akan sotong kurita
Kaedah Pembiakan.
Biji benih

Lengkuas Genting


Famili : Zingiberaceae
Nama saintifik : Alpinia conchigera
Nama tempatan : Lengkuas genting.
Kegunaan.
Bengkak badan, Bisul, Herba bersalin, Sakit dalam tulang, Kutu di kepala, Panau.
Kaedah.
Bagai perawatan panau, rizomnya dicampur dengan minyak gasoline lalu digosok pada panau dan dibalut pada kepala bagi perawatan kutu. Manakala bagi perawatan bengkak badan, herba bersalin dan sakit tulang air rebusannya dibuat mandian.
Habitat.
Biasa terdapat di kawasan tanah pamah .
Ciri-Ciri Istimewa.
Daunnya kecil dan rumpunnya besar.
Kaedah Pembiakan.
Rizom

Panah Arjuna


Famili : Polypodiaceae
Nama saintifik : Syngramma alysmifolia
Nama tempatan : Panah arjuna
Kegunaan.
Tenaga batin
Kaedah.
Air rebusan akarnya diminum.
Habitat.
Di kawasan tanah pamah dan bukit cangkat rendah
Ciri-Ciri Istimewa.
Pokoknya dari jenis resam. Akar dan pelepahnya berwarna hitam. Daunnya berbentuk mata anak panah. Warna daunnya hijau berkilat.
Kaedah Pembiakan.
Anak benih

Payung Ali
Famili : Oxalidaceae
Nama saintifik : Biophytum adiantiodes
Nama tempatan : Payung ali
Kegunaan.
Tenaga batin lelaki
Kaedah.
Minum air rebusan keseluruhan pokoknya
Habitat.
Tumbuh di kawasan bukit tinggi dan kawasan sungai.
Ciri-Ciri Istimewa.
Daunnya berbentuk paying dan berwarna putih di bahagian bawahnya. Ianya dari spesies resam.
Kaedah Pembiakan.
Spora

Periuk Kera


Famili : Nepenthaceae
Nama saintifik : Nepenthes gracilis Korth.
Nama tempatan : Periuk Kera
Kegunaan.
Melebatkan rambut, sakit mata, cirit-birit, gigitan bisa, batu karang dan darah tinggi.
Kaedah.
Cecair dalam periuknya boleh melebatkan rambut dengan melumurnya ke rambut dan mengubati sakit mata. Air rebusan akar dan batang diminum untuk merawat cirit-birit, batu karang dan darah tinggi. Jus batang diminum untuk mengurangkan sengatan bisa gigitan.
Habitat.
Kawasan hutan dipterokarpa bukit dan Hutan Gunung
Ciri-Ciri Istimewa.
Tanaman tumbuhan ini boleh dikatakan membawa tuah kepada warga keturunan cina
Kaedah Pembiakan.
Keratan akar

Petai Belalang


Famili : Leguminosae

Nama saintifik : Leucaena leucocephala (Lam.) De Wit
Nama tempatan : Petai Belalang
Kegunaan.
Melebatkan rambut, sakit mata, cirit-birit, gigitan bisa, batu karang dan darah tinggi.
Kaedah.
Daun dibakar dan abunya disapukan pada kudis dan cacar air. Daun yang ditumbuk bersama dengan beras disapu pada leher untuk melegakan batuk dan campak. Buah tumbuhan ini digunakan untuk batu karang, darah tinggi dan kencing manis.
Habitat.
Tumbuhan ini biasa dijumpai di kawasan belukar dan pinggir hutan
Ciri-Ciri Istimewa.
Buah seperti petai bersaiz kecil.
Kaedah Pembiakan.
Biji benih

Pinang Hutan


Famili : Palmaceae
Nama saintifik : Pinanga spp
Nama tempatan : Pinang hutan
Kegunaan.
Luka dalam
Kaedah.
Air rebusan buahnya diminum.
Habitat.
Pokok ini boleh didapati di kawasan hutan pamah dan cangkat rendah
Ciri-Ciri Istimewa.
Mempunyai buahnya berwarna merah dan dulat
Kaedah Pembiakan.
Biji benih

Sesudu


Famili : Euphorbiaceae
Nama saintifik : Euphorbia nerrifolia
Nama tempatan : Sesudu
Kegunaan.
Sakit telinga,mata, tumor, bisul, bengkak, asma, malaria, buasir, gusi gigi .
Kaedah.
Bagi kegunaan sakit telinga dan bisul, daunnya diramas hingga lembut dan perah airnya ke dalam telinga atau tampal tempat yang sakit serta ulang sehingga rasa lega.
Habitat.
Pokok ini boleh didapati di kawasan pinggir hutan.
Kaedah Pembiakan.
Pembiakannya secara biji benih

Susun Kelapa


Famili : Apocynaceae
Nama saintifik : Tabenaemontana coronaria R.Br.ex Roem.et Schult
Nama tempatan : Susun kelapa
Kegunaan.
Resdung, campuran herba bersalin, senggugut, ulser hidung, penyakit venereal .
Kaedah.
Akarnya yang dicincang kemudian air rebusannya diminum bersama dengan herba bersalin yang lain. Bagi rawatan resdung, akarnya diasah dengan kemenyan arab dan patinya disedut ke dalam hidung manakala airnya yang jernih dititikkan ke dalam mata bagi rawatan “ulser hidung”. Perhatian : Pokok ini ada persamaan dengan pokok Cina putai dan Cak perdik . Perbezaannya ialah bunga pokok ini dalam bentuk bersusun dan agak besar. Pokok ini banyak terdapat di kawasan perkampungan dan biasanya ditanam di kawasan kuburan memandangkan bunganya berbau harum. Ianya juga boleh dibuat tanaman lanskap. Daunnya yang dipatah akan mengeluarkan sedikit getah putih.
Habitat.
Biasanya didapati di kawasan yang bercangkat rendah dan lereng hutan.
Ciri-ciri Istimewa.
Daunnya hijau berkilat dan mempunyai bunga berwarna putih.
Kaedah Pembiakan.
Pembiakannya menggunakan buah

Tapak Sulaiman


Famili : Melastomaceae
Nama saintifik : Phullagathis rotundifolia.
Nama tempatan : Tapak sulaiman
Kegunaan.
Ramuan tonik, sakit kelamin, batuk, busung, luka, cacing, ketahanan lepas bersalin, meroyan, sakit perut.
Kaedah.
Air rebusan semua bahgaian pokok terutama akarnya diminum . Rawatan bagi penyakit busung dan cacing dibuat dengan membalut campuran daun dan batangnya yang ditumbuk lumat bersama dengan kunyit dan beras pada bahagian perut sehingga sembuh. Pokok ini juga boleh dibuat tanaman lanskap.
Habitat.
Biasanya didapati di kawasan yang bercangkat rendah, di kawasan pinggir hutan dan di lereng-lereng bukit.
Ciri-ciri Istimewa.
Bahagiam atas daun berkilat dengan tangkainya berwarna merah.
Kaedah Pembiakan.
Pembiakannya menggunakan biji benih.

Tepus Harimau, Tepus Merah

Famili : Zingiberaceae
Nama saintifik : Amomum aculeata
Nama tempatan : Tepus harimau , Tepus merah.
Kegunaan.
Herba bersalin.
Kaedah.
Air rebusan rizomnya diminum dan dicampur dengan herba lain..
Habitat.
Biasanya didapati di kawasan hutan tanah pamah .
Ciri-ciri Istimewa.
Daun hadapan berwarna hijau dan bahagian bawahnya berwarna merah.
Kaedah Pembiakan.
Biji benih.

Depu Pelanduk


Famili : Thymelaeaceae
Nama saintifik : Wikstroemia ridleyi
Nama tempatan : Depu pelanduk.
Kegunaan.
Luka, Tenaga batin.
Kaedah.
Air rebusan akarnya diminum. Manakala daun mudanya dibalut pada tempat luka
Habitat.
Hutan tanah pamah.
Ciri-Ciri Istimewa.
Buahnya berjambak. Kulit batangnya sangat kuat dan sukar diputuskan.
Kaedah Pembiakan.
Biji benih

Terung Pipit

Nama botani : Solanum torvum Swartz.

Nama lain : Terung rembang

Famili : Solanaceae

Habitat Terung pipit mudah ditemui hidup liar di kawasan lapang, di tepi belukar dan di tanah terbiar.

Ciri morfologi

Pokok renek ini hanya 1-2 m tingginya. Cabangnya kecil dan merebak. Ranting dan urat daun berduri. Hampir keseluruhan pokok berbulu halus. Daun besar, 16-30 cm panjang dan 8-14 cm lebar. Bentuk daun bujur, bercuping enam dan pangkalnya tidak sama. Bunga terung pipit kecil dan dikeluarkan pada jambak. Kelopak bunga berwarna putih dan stamennya kuning. Buah terung pipit jenis beri, bulat dan kecil, iaitu kira-kira 1 cm lebarnya. Warnanya hijau dan bertukar kekuningan apabila masak. Buah mengandungi banyak biji halus.

Kegunaan dan khasiat

Buah yang sudah masak berasa manis sedikit tetapi jarang-jarang dimakan. Buah yang matang dimakan sebagai ulam. Rasanya pahit-pahit lemak, berbau unik dan menambah selera makan. Buah ini boleh juga dimasak gulai atau sambal tumis. Buah terung pipit dipercayai dapat menurunkan tekanan darah tinggi. Daun pula digunakan untuk mengubati pitam.

Akar Kerak Nasi

Nama botani : Lindernia crustacea (L.) F.
Famili : Muell Scrophulariaceae
Habitat

Akar kerak nasi mudah ditemui hidup di kawasan berumput sama ada di halaman rumah, di tepi jalan, di tanah berpasir dan berbatu di kawasan pantai dan di pesisir sungai.

Ciri morfologi

Tumbuhan herba kecil ini ber­cabang dan biasanya hanya 3-6 cm tinggi. Daunnya kecil, ber­bentuk bujur, dan bergerigi di tepi. Daunnya tanpa tangkai atau sesil. Warna daunnya hijau tetapi kadang-kadang kemerah-merahan. Bunga­nya keluar satu-satu dari pangkaldaun. Bentuk bunganya tidak simetri, dan terdapat tiub berwarna ungu muda atau ungu kemerahan. Kelopak bunga herba ini pendek dan bulat, dan warnanya lebih pucat. Buah-nya pula jenis kapsul dan berbentuk bulat.

Kegunaan dan khasiat

Akar kerak nasi dilumatkan dan dibuat ubat pupuk untuk merawat bisul dan bengkak di kulit, se­lain mengubat kurap dan gatal. Air rebusan dijadikan ubat un­tuk merawat ibu-ibu selepas bersalin.

Bayam Duri

Nama botani : Aamaranthus spinosus Linn

Nama lain : Sayam hutan
Famili : Amaranthaceae
Habitat
Bayam duri hidup liar di tanah terbiar dan merupakan rumpai di kebun dan sekitar rumah.
Ciri morfologi
Tumbuhan herba ini rendah, tingginya hanya meneapai 1 m. Daun teratur berselang pada batang. Bentuk daun bujur. Di hujungnya yang runcing terdapat satu duri halus. Batangnya mempunyai duri-duri tajam, kira-kira 1 cm panjangnya. Duri tumbuh pada pangkal tangkai daun yang panjang. Bunga bayam duri halus, berwarna hijau muda dan teratur pada jambak spika di hujung batang.
Kegunaan dan khasiat
Daun bayam duri dibuat air mandian untuk merawat demam campak. Air rendaman daun boleh juga digunakan untuk melawaskan kencing, merawat bisul, luka, sakit kerongkong dan sesak nafas. Daun juga boleh mengeluarkan lendir daripada badan. Akar bayam duri direbus dan airnya diminum untuk menurunkan suhu badan peng­hidap demam panas. Selain itu, akar digunakan untuk merawat kencing bernanah atau gonorea. Bijinya pula dibuat bahan demah untuk merawat tulang patah.

Bijan
Nama botani Sinonim

Nama lain : Sesamum orientale Linn. Sesamum indicum Linn. LengaPedaliaceae

Habitat : Pokok bijan hidup liar di tanah terbiar, biasanya di tanah berpasir atau tanah yang bersaliran baik dan terdedah kepada cahaya matahari.Ciri morfologiBijan ialah sejenis tumbuhan semusim yang tumbuh tegak. Bunga­nya berbentuk loceng dan berwarna merah jambu atau ungu muda. Daun bujur panjang dan berbau kuat. Tepi daun bergerigi. Warnanya hijau dan berbulu halus. Buah pula jenis kapsul. Jenis yang hidup di negara ini mempunyai biji yang berwarna hitam.

Kegunaan dan khasiat

Disebabkan bunganya yang cantik dan menarik, pokok bijan se­suai ditanam sebagai hiasan. Daun bijan mengandungi banyak lendir. Biasanya daun direndam di dalam air dan diramas hingga keluar lendirnya. Air rendaman ini dibuat ubat mencuci ram­but supaya hitam dan berkilat. Daun bijan juga dibuat ubat pupuk untuk sakit kepala dan kadang-kadang dibuat ubat untuk mengubati usus. Selain itu, daun boleh juga dipupuk pada luka keciluntuk menyembuhkannya.Biji bijan digunakan seba emenagog. Di India, biji bijan dihancurkan dan dibubuh padakulit yang melecur dan ulser.

Belimbing Tanah

Nama botani : Oxalis barrelieri Linn
Nama lain : Belimbing bukit
Famili : Oxalidaceae

Habitat : Belimbing tanah boleh ditemui hidup liar di kawasan lembah, di tanah yang lembap dan di padang.Ciri morfologiTumbuhan herba yang kecil ini mempunyai batang berwarna hijau. Tingginya men­capai 0.5 m. Daunnya jenis majmuk, mengandungi tiga helai anak daun berbentuk bulat. Bunga berwarna ungu keputihan. Buah pula kecil berwarna hijau hingga hi­tam, dan berasa masam .

Kegunaan dan khasiat

Seperdu pokok belimbing tanah (akar, daun dan buah) direbus hingga mendidih. Air rebusan ini diminum dua kali sehari untuk me­nyembuhkan penyakit buasir, darah tinggi dan kencing manis. Air ini juga dipercayai berkesan untuk merawat sakit buah pinggang, lemahjantung serta dapat menghilangkan da­haga.
Buah belim­bing tanah yang segar boleh di­makan untuk menurunkan tekanan darah tinggi. Buah yang hitam didapati le­bih berkesan.